Πώς τα ανοιχτά δεδομένα ενισχύουν τις δημόσιες υπηρεσίες στην Ευρώπη

Σε όλη την Ευρώπη, οι δημόσιοι οργανισμοί αξιοποιούν τα ανοιχτά δεδομένα για να εξυπηρετούν καλύτερα τους πολίτες. Αυτές οι πρωτοβουλίες αναδεικνύουν πώς τα ανοιχτά δεδομένα μπορούν να ενισχύσουν τη σύγχρονη διακυβέρνηση, επιτρέποντας τη συμμετοχή των πολιτών, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη και προάγοντας την καινοτομία στις υπηρεσίες. Παράλληλα, αποδεικνύεται πως η αξία των ανοιχτών δεδομένων υπερβαίνει τον αρχικό τους σκοπό, τροφοδοτώντας τη συνεργασία, τις νέες γνώσεις και πιο ευέλικτες δημόσιες υπηρεσίες.

Αυτό το άρθρο παρουσιάζει τρία παραδείγματα όπου τα ανοιχτά δεδομένα συμβάλλουν σε καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες: η διαφάνεια στον προϋπολογισμό στην Ιρλανδία, η περιβαλλοντική παρακολούθηση του πόσιμου νερού στην Ελβετία και η χαρτογράφηση της βιωσιμότητας στην Ολλανδία

Ιρλανδία – Πού πηγαίνουν τα χρήματά σας

Η διαφάνεια στις δημόσιες δαπάνες αποτελεί πλέον εθνική προτεραιότητα στην Ιρλανδία, όπως ορίζεται στον κώδικα δημόσιων δαπανών της χώρας. Στο πλαίσιο αυτής της δέσμευσης, η ιρλανδική κυβέρνηση εγκαινίασε την πρωτοβουλία ανοιχτών δεδομένων «Where Your Money Goes», προσφέροντας έναν διαδραστικό πίνακα ελέγχου που απεικονίζει πώς κατανέμονται τα δημόσια κονδύλια ανά τομέα, όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η στέγαση.

Η σχετική βάση δεδομένων καλύπτει την περίοδο 1994-2022 και αναδεικνύει τις ιστορικές μεταβολές στις κρατικές προτεραιότητες:

Το 1994, τα μεγαλύτερα ποσοστά του προϋπολογισμού πήγαν στα Υπουργεία Δικαιοσύνης (11,7%), Παιδείας & Νεότητας (9,8%) και Επιχειρηματικότητας (9%). Μέχρι το 2001, αυξήθηκε η χρηματοδότηση για τον Πολιτισμό και το Περιβάλλον, ενώ το 2008 – εν μέσω οικονομικής κρίσης – η δαπάνη για το Υπουργείο Δικαιοσύνης εκτινάχθηκε στο 17%, και η Υγεία ανέβηκε στο 10,7%.

Το 2015, το νέο Υπουργείο Δημοσίων Δαπανών απορρόφησε 13,9% του προϋπολογισμού. Μέχρι το 2022, το Υπουργείο Στέγασης, Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Κληρονομιάς έγινε βασικός πυλώνας χρηματοδότησης με 11,1%, ενώ το Υπουργείο Δημοσίων Δαπανών διατήρησε το 10,3%.

Η πρωτοβουλία αυτή επιτρέπει στους πολίτες να παρακολουθούν τη μετατόπιση πολιτικών προτεραιοτήτων και να συμμετέχουν πιο ενεργά στον δημόσιο διάλογο γύρω από τις δημόσιες δαπάνες.

Ελβετία – Προστασία της ποιότητας του νερού μέσω ανοιχτών δεδομένων

Τα ανοιχτά δεδομένα παίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία βασικών υπηρεσιών, όπως η παροχή καθαρού πόσιμου νερού. Στην Ελβετία, το καντόνι της Ζυρίχης ανέπτυξε τον Züri Trinkwasser Map, έναν διαδραστικό χάρτη που παρουσιάζει την ποιότητα του νερού στην περιοχή, βασισμένος σε ανοιχτά περιβαλλοντικά δεδομένα.

Αναλύοντας τα δεδομένα από το 2020 έως το 2024:

• Τα επίπεδα νιτρικών και η σκληρότητα του νερού παρέμειναν σταθερά και εντός ασφαλών ορίων.
• Chlorothalonil R471811, ένα φυτοφάρμακο, παρουσίασε αύξηση δειγμάτων με υψηλά επίπεδα από 30% (2020) σε σχεδόν 50% (2021), προτού μειωθεί στο 25% (2024).
• Τριφθοροξικό οξύ, ένα βιομηχανικό κατάλοιπο, παρακολουθείται από το 2021. Αν και λιγότερα από 20% των δειγμάτων κατατάσσονται ως “πολύ καλά”, περίπου 20% αγγίζουν επίπεδα ανησυχίας.

Η ανάλυση αυτή δείχνει πώς τα ανοιχτά δεδομένα συμβάλλουν στον έγκαιρο εντοπισμό περιβαλλοντικών κινδύνων και στη λήψη πολιτικών αποφάσεων.

Ολλανδία – Μέτρηση της ποιότητας ζωής στις πόλεις

Τι κάνει μια πόλη βιώσιμη; Στις Κάτω Χώρες, το ερώτημα αυτό διερευνάται μέσω του Leefbaarometer (δείκτης βιωσιμότητας), μια πρωτοβουλία που συλλέγει και δημοσιεύει δεδομένα για βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής: στέγαση, περιβάλλον, ασφάλεια κ.ά.

Σύμφωνα με τα δεδομένα (2014-2022):

• Η συνολική βιωσιμότητα βελτιώθηκε για το 93,9% των πολιτών.
• Το φυσικό περιβάλλον βελτιώθηκε για το 69,5% (θόρυβος, ποιότητα αέρα, πράσινοι χώροι).
• Στο πεδίο ασφάλειας και ενόχλησης, το 77,7% είδε θετικές μεταβολές, με 29,9% να σημειώνει “πολύ σημαντική αύξηση”.
• Αντίθετα, η κοινωνική συνοχή μειώθηκε για το 72,6%, με το 49,6% να βιώνει μικρή πτώση.
• Η πρόσβαση σε υπηρεσίες και η ποιότητα στέγασης βελτιώθηκαν για το 84,6% και 96,9%, αντίστοιχα.

Αυτή η μοντελοποιημένη προσέγγιση βοηθά τους φορείς χάραξης πολιτικής να εντοπίσουν τοπικές ανάγκες, ισορροπώντας την εθνική πρόοδο με τις τοπικές προτεραιότητες.

Συμπεράσματα

Η δύναμη των ανοιχτών δεδομένων δεν περιορίζεται στην αρχική τους χρήση. Όταν διατίθενται σε προσβάσιμες μορφές, μπορούν να υποστηρίξουν νέες αναλύσεις, να εμπνεύσουν βελτιώσεις στις υπηρεσίες και να ενισχύσουν την κατανόηση πολύπλοκων θεμάτων από το ευρύ κοινό.

Τα παραδείγματα από την Ιρλανδία, την Ελβετία και τις Κάτω Χώρες καταδεικνύουν αυτό το δυναμικό:

• Ιρλανδία: Η διαφάνεια στις δημόσιες δαπάνες ενισχύει την εμπιστοσύνη και ενθαρρύνει τη συμμετοχή στη διαμόρφωση πολιτικής.
• Ελβετία: Η πρόσβαση σε δεδομένα για το πόσιμο νερό επιτρέπει έγκαιρες παρεμβάσεις και ενδυναμώνει τους πολίτες.
• Κάτω Χώρες: Η βιωσιμότητα χαρτογραφείται με ακρίβεια, επιτρέποντας στοχευμένες τοπικές βελτιώσεις.

Τα ανοιχτά δεδομένα είναι πολύτιμο εργαλείο για τη δημόσια διοίκηση, προσφέροντας διαφάνεια, λογοδοσία και καλύτερες υπηρεσίες για όλους.

Πηγή άρθρου: https://data.europa.eu/