ΕΛ/ΛΑΚ | creativecommons.gr | mycontent.ellak.gr |
freedom

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενισχύει την επανάχρηση δεδομένων του δημόσιου τομέα και την ανοιχτή επιστήμη

Ενώ η μεταρρύθμιση της ΕΕ για τα πνευματικά δικαιώματα  βρίσκεται στα όρια της πλήρους καταστροφής, την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για την επαναχρησιμοποίηση πληροφοριών του δημόσιου τομέα (οδηγία PSI) και μια σύσταση για την πρόσβαση και τη διατήρηση των επιστημονικών πληροφοριών. Και τα δύο αυτά έγγραφα αποτελούν μέρος μιας δέσμης μέτρων που στοχεύουν στην προώθηση ενός κοινού χώρου δεδομένων στην ΕΕ.

Και οι δύο είναι ευπρόσδεκτες προσθήκες, καθώς αποτελούν βήματα για τη βελτίωση της επαναχρησιμοποίησης δεδομένων του δημόσιου τομέα και της επιστημονικής έρευνας σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Αναθεώρηση της οδηγίας  Public Sector Information

Η οδηγία PSI τέθηκε σε ισχύ για πρώτη φορά το 2003 και διευρύνθηκε το 2013, και απαίτησε από τα κράτη μέλη της ΕΕ να δημοσιοποιούν τις πληροφορίες και τους πόρους που παράγουν και συλλέγουν με δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης. Η Επιτροπή έχει ήδη δημοσιεύσει σύσταση για τη χρήση των αδειών Creative Commons όπως η CC BY και η αδεια Κοινού Κτήματος CC0, για να μοιράζονται οι πληροφορίες του δημόσιου τομέα.

Η αναθεωρημένη πρόταση που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα θα επεκτείνει περαιτέρω την οδηγία PSI. Η επικαιροποίηση  της, θα αυξήσει τη διαθεσιμότητα δεδομένων με την προσθήκη νέων τύπων δεδομένων που χρηματοδοτούνται από το δημόσιο, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων που σχετίζονται με τις μεταφορές. Θα προωθήσει επίσης την αύξηση των επιχειρηματικών ευκαιριών, ενθαρρύνοντας τη δημοσίευση δυναμικών δεδομένων μέσω διεπαφών προγραμματισμού εφαρμογών (API), σε αντίθεση με τη δημοσίευση δεδομένων σε στατικές και δύσχρηστες μορφές όπως τα αρχεία PDF.  Αυτές είναι ευπρόσδεκτες αλλαγές.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επέκταση της οδηγίας για την κάλυψη ερευνητικών δεδομένων. Σύμφωνα με την πρόταση, τα ερευνητικά δεδομένα ορίζονται ως «”έγγραφα σε ψηφιακή μορφή, εκτός των επιστημονικών δημοσιεύσεων, τα οποία συλλέγονται ή παράγονται κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων επιστημονικής έρευνας και χρησιμοποιούνται ως αποδεικτικά στοιχεία στην ερευνητική διαδικασία ή είναι κοινά αποδεκτά στην ερευνητική κοινότητα ως αναγκαία για την επικύρωση των ευρημάτων και των αποτελεσμάτων της έρευνας.”

Το ερώτημα εάν θα επεκταθεί η οδηγία για την κάλυψη των αποτελεσμάτων των επιστημονικών ερευνών συμπεριλήφθηκε στη δημόσια διαβούλευση της Επιτροπής πέρυσι. Θεωρούμε, ότι η έρευνα που προκύπτει από δημόσια χρηματοδότηση πρέπει να είναι διαθέσιμη δωρεάν και με απεριόριστη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης. Δεδομένου όμως ότι υπάρχουν πολλές συνεχιζόμενες πολιτικές που σχετίζονται με την ανοικτή πρόσβαση στην έρευνα, καλούμε την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι πολιτικές προσπάθειες για τη βελτίωση της πρόσβασης στην επιστημονική έρευνα που χρηματοδοτείται από το δημόσιο είναι συμπληρωματικές και δεν έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους.

Μια τελευταία σημαντική προσθήκη στη νέα προτεινόμενη αναθεώρηση θα είναι η αποσαφήνιση ότι, όταν οι βάσεις δεδομένων εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για το δημόσιο τομέα, ο οργανισμός του δημόσιου τομέα που είναι υπεύθυνος για τη βάση δεδομένων μπορεί να μην χρησιμοποιεί την οδηγία για τις βάσεις δεδομένων για να αποτρέψει ή να περιορίσει την επαναχρησιμοποίηση εγγράφων. (Θεωρούμε ότι η προστασία sui generis στην Οδηγία Βάσης Δεδομένων θα πρέπει να διαγραφεί εντελώς)

Νέες συστάσεις για την πρόσβαση και τη διατήρηση επιστημονικών πληροφοριών

Μια άλλη ενδιαφέρουσα ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα ήταν η σύσταση για την πρόσβαση και τη διατήρηση επιστημονικών πληροφοριών. Στο έγγραφο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενισχύει την ιδέα ότι η πρόσβαση και η επαναχρησιμοποίηση της έρευνας που χρηματοδοτείται από δημόσιους πόρους είναι ένα «κρίσιμο συστατικό στοιχείο για την προώθηση της επιστήμης και της κοινωνικής ωφέλειας» και ότι «οι επιστημονικές πληροφορίες που προκύπτουν από τη δημόσια χρηματοδότηση πρέπει να είναι προσβάσιμες και επαναχρησιμοποιήσιμες με όσο το δυνατόν λιγότερους περιορισμούς.”

Συμφωνούμε. Τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας που χρηματοδοτείται από δημόσιους πόρους θα πρέπει να διατίθενται βάσει αδειών αδειοδότησης (όπως η CC BY) ή ακόμη και να διατίθενται στον παγκόσμιο Κοινό Κτήμα χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο όπως το CC0.

Οι συστάσεις της Επιτροπής καλούν τα κράτη μέλη:

  • Να καθορίζουν και εφαρμόζουν σαφείς πολιτικές για τη διάδοση και την ανοικτή πρόσβαση σε επιστημονικές δημοσιεύσεις που προκύπτουν από έρευνα που χρηματοδοτείται από δημόσιους πόρους
  • Να εξασφαλίσουν ότι τα ιδρύματα χρηματοδότησης της έρευνας που είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση της δημόσιας χρηματοδότησης της έρευνας και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα που λαμβάνουν δημόσια χρηματοδότηση εφαρμόζουν τις πολιτικές,
  • Να καθορίζουν και εφαρμόζουν σαφείς πολιτικές για τη διαχείριση των ερευνητικών δεδομένων που προκύπτουν από δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα
  • Να καθορίζουν και εφαρμόζουν σαφείς πολιτικές για την ενίσχυση της διατήρησης και της επαναχρησιμοποίησης επιστημονικών πληροφοριών (δημοσιεύσεις, σύνολα δεδομένων και άλλα ερευνητικά αποτελέσματα).

Τόσο η αναθεωρημένη πρόταση για την οδηγία για τις δημόσιες υπηρεσίες όσο και οι νέες συστάσεις για την προώθηση της πρόσβασης και της διατήρησης των επιστημονικών πληροφοριών αποτελούν βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση για να διευρυνθεί η επαναχρησιμοποίηση δεδομένων του δημόσιου τομέα και η επιστημονική έρευνα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σηματοδοτούν μια ώθηση από την Επιτροπή για την περαιτέρω ενσωμάτωση αυτών των σχετικών πολιτικών.

Θα είναι σημαντικό οι πολιτικές αυτές να εφαρμόζονται με προσοχή και σε συνεννόηση με τους ενδιαφερόμενους προκειμένου να «εξασφαλιστεί η συνοχή και η συμπληρωματικότητα μεταξύ της ανοικτής πρόσβασης της ΕΕ και των ανοιχτών πολιτικών δεδομένων».

Πηγή άρθρου:https://creativecommons.org/

Leave a Comment