Στην ΕΕ, η γεωργία και η αγροτική ανάπτυξη περιλαμβάνει τις πολιτικές και τις πρακτικές που υποστηρίζουν τους αγρότες, την επισιτιστική ασφάλεια, το περιβάλλον και τις αγροτικές περιοχές. Πολλές από αυτές τις πρωτοβουλίες καθιερώνονται στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), που είναι και παλαιότερη πολιτική στην ΕΕ, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1962.
Η ΚΑΠ αντιπροσωπεύει μια εταιρική σχέση μεταξύ της γεωργίας και της κοινωνίας, καθώς και μεταξύ της Ευρώπης και των γεωργών της. Ως βασικοί τομείς εστίασης, στοχεύει να υποστηρίξει την οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα της γεωργίας και να εξασφαλίσει τη ζωντάνια και την ανθεκτικότητα των αγροτικών περιοχών. Η ΚΑΠ συμβάλλει συγκεκριμένα αγροτική ανάπτυξη μέσω τριών μακροπρόθεσμων στόχων που επικεντρώνονται στην (1) ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας και της δασοκομίας, (2) στη διασφάλιση της αειφόρου διαχείρισης των φυσικών πόρων και της δράσης για το κλίμα και (3) στην επίτευξη ισόρροπης εδαφικής ανάπτυξης των αγροτικών οικονομιών και κοινοτήτων.
Αυτή η ενότητα εμβαθύνει στους τρεις στόχους για την αγροτική ανάπτυξη στο πλαίσιο της ΚΑΠ, εξηγώντας τον σκοπό των στόχων και επεξηγώντας πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ανοιχτά δεδομένα για την κατανόηση της κατάστασης, τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων και την παρακολούθηση της προόδου στο πλαίσιο της γεωργίας και της ανάπτυξης της υπαίθρου..
Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας και της δασοκομίας
Ο πρώτος στόχος στον πυλώνα αγροτικής ανάπτυξης της ΚΑΠ είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας και της δασοκομίας. Στο πλαίσιο αυτό η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας αναφέρεται στη βελτίωση της διαπραγματευτικής δύναμης των αγροτών, στην ευθυγράμμιση της προσφοράς της αγοράς με τη ζήτηση στην Ευρώπη και πέραν αυτής, και στην ύπαρξη χρηματοοικονομικών αποθεμάτων για την αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων.
Ένας τρόπος για να κατανοήσουμε την ανταγωνιστικότητα είναι να εξετάσουμε τις μετρήσεις παραγωγικότητας που είναι διαθέσιμες ως ανοιχτά δεδομένα. Η γεωργική παραγωγικότητα είναι η αναλογία μεταξύ των γεωργικών εκροών όπως τα ζώα και οι καλλιέργειες και των γεωργικών εισροών όπως οι ζωοτροφές, τα λιπάσματα, η εργασία κ.λπ. Η Εικόμα 1 δείχνει ότι η γεωργική παραγωγικότητα στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 2010 και 2022. Τα κράτη μέλη που αύξησαν περισσότερο τη γεωργική τους παραγωγικότητα το 2022 σε σύγκριση με το 2010 περιλαμβάνουν το Βέλγιο, τη Λιθουανία και τη Λετονία. Την ίδια περίοδο, το μερίδιο του αγροτικού τομέα στη συνολική απασχόληση μειώθηκε κατά μέσο όρο 2 ποσοστιαίες μονάδες.
Εικόνα 1: Η αλλαγή στη γεωργική παραγωγικότητα και το μερίδιο της συνολικής απασχόλησης στον αγροτικό τομέα μεταξύ 2010 και 2022 στα κράτη μέλη της ΕΕ (πηγή: GD AGRI)
Διασφάλιση της βιώσιμης διαχείρισης των πόρων και της δράσης για το κλίμα
Ο επόμενος στόχος στοχεύει στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της δράσης για το κλίμα. Η γεωργία έχει αντίκτυπο στο κλίμα. Για παράδειγμα, η χρήση εδαφών, δέντρων, φυτών, βιομάζας και ξυλείας είναι υπεύθυνη τόσο για την εκπομπή όσο και για την απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από την ατμόσφαιρα. Εξάλλου, εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που δεν περιέχουν CO2 (GHG), ιδιαίτερα το υποξείδιο του αζώτου (N2O) και το μεθάνιο (CH4), απελευθερώνονται από τη γεωργική δραστηριότητα.
Τα ανοιχτά δεδομένα είναι μια πλούσια πηγή για την κατανόηση ερωτήσεων που σχετίζονται με το κλίμα . Για παράδειγμα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος έχει συλλέξει δεδομένα σχετικά με τις εκπομπές GHG από τη γεωργία στην ΕΕ. Η Εικόνα 2 δείχνει ότι η έκταση στην ΕΕ που χρησιμοποιείται για γεωργία υψηλής έντασης έχει αυξηθεί κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 2010 και 2020. Ωστόσο, το μερίδιο των εκπομπών GHG που αποδίδεται στον γεωργικό τομέα αυξήθηκε μόνο κατά 1 ποσοστιαία μονάδα στο 13% των συνολικών εκπομπών GHG σε παρόμοια περίοδο. Επιπλέον, στην πλειονότητα των κρατών μελών της ΕΕ λιγότερο από το 20% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχονται από τη γεωργία, ανεξάρτητα από το μερίδιο της γης που χρησιμοποιείται για τη γεωργία υψηλής έντασης.
Εικόνα 2: Γεωργική ένταση και εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στα κράτη μέλη της ΕΕ (πηγή GD ΑΓΡΙ)
Επίτευξη ισόρροπης εδαφικής ανάπτυξης των αγροτικών οικονομιών και κοινοτήτων
Ο τρίτος στόχος για την αγροτική ανάπτυξη στο πλαίσιο της ΚΑΠ είναι η ισόρροπη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών της ΕΕ. Αυτό σημαίνει να δοθεί η δυνατότητα στις αγροτικές περιοχές να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις δυνατότητές τους και να τις στηριχθούν στην αντιμετώπιση της δημογραφικής αλλαγής, του κινδύνου της φτώχειας και της περιορισμένης πρόσβασης σε υπηρεσίες. Μια εκτίμηση αντίκτυπου της ΚΑΠ στην εδαφική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών το 2021 διαπίστωσε ότι τα μέτρα της ΚΑΠ συνέβαλαν σχεδόν στο 50% του αγροτικού εισοδήματος στις πιο οριακές και απομακρυσμένες περιοχές και στον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και στην αύξηση της παραγωγικότητας.
Τα ανοιχτά δεδομένα μπορούν να παρέχουν πληροφορίες για τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού στις αγροτικές περιοχές. Η Εικόνα 3 δείχνει ότι το μερίδιο των ατόμων που κινδυνεύουν από φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό στις αγροτικές περιοχές μειώθηκε κατά μέσο όρο στην ΕΕ κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 2010 και 2022, από 30% σε 22%. Το 2022, το μερίδιο των ατόμων σε κίνδυνο στις αγροτικές περιοχές συνέκλινε με το μερίδιο των ατόμων που κινδυνεύουν σε πόλεις και προάστια. Ωστόσο, το μερίδιο των ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο σε αγροτικές περιοχές, πόλεις και προάστια ποικίλλει μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Για παράδειγμα, τα άτομα σε αγροτικές περιοχές στη Ρουμανία αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τα άτομα σε πόλεις της Ρουμανίας, ενώ το αντίθετο παρατηρείται στη Μάλτα.
Εικόνα 3: Άτομα που κινδυνεύουν από φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό ως ποσοστό του πληθυσμού σε αγροτικές περιοχές, πόλεις και προάστια στα κράτη μέλη της ΕΕ (πηγή: GD ΑΓΡΙ)
Συμπέρασμα
Καθώς η ΕΕ προχωρά στις φιλοδοξίες της για τον γεωργικό τομέα και τις αγροτικές περιοχές, τα ανοιχτά δεδομένα μπορούν να βοηθήσουν στη λήψη αποφάσεων και στην αξιολόγηση της πολιτικής που προωθεί τις ανταγωνιστικές, βιώσιμες και ισορροπημένες αγροτικές οικονομίες και κοινότητες. Αυτό είναι δυνατό επειδή τα ανοιχτά δεδομένα είναι ένας πλούσιος πόρος που φέρνει πληροφορίες σε διάφορους τομείς ενδιαφέροντος. Τα ανοιχτά δεδομένα μας λένε για οικονομικές μεταβλητές, όπως οι αντίστροφες τάσεις της παραγωγικότητας και της απασχόλησης στον αγροτικό τομέα. Επιπλέον, τα ανοιχτά δεδομένα αποκαλύπτουν πληροφορίες για το περιβάλλον, για παράδειγμα τη σταθερή συμβολή του αγροτικού τομέα στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου παρά την αντίστοιχη αύξηση της γεωργικής έντασης. Και όσον αφορά τους κοινωνικούς παράγοντες, τα ανοιχτά δεδομένα δείχνουν ότι ο κίνδυνος φτώχειας στις αγροτικές περιοχές μειώνεται σε επίπεδα που παρατηρούνται σε άλλες περιοχές μιας χώρας.
Πηγή άρθρου: https://data.europa.eu/